Δημοσιεύτηκε πριν ενάμιση χρόνο…Περσινό, αλλά απολύτως επίκαιρο…
Η επιφανειακή εξισορρόπηση των δημοσίων οικονομικών και η ρύθμιση των σχέσεων της χώρας με τους δανειστές, διαδεχόμενη την περσινή «καλοκαιρινή» απειλή της οριστικής κατάρρευσης, έχει δημιουργήσει ένα κύμα ασαφούς αισιοδοξίας στην πολιτική ελίτ της χώρας.
Αυτό «προδιαγράφει», πάντα σε αόριστους «όρους», τον ορίζοντα της επανεισόδου της χώρας στις αγορές κεφαλαίων και την επιστροφή σε μια οικονομία με βιώσιμο και λειτουργικό τραπεζικό τομέα.
Όμως, έχει περάσει πολύς χρόνος από την εποχή της μεγέθυνσης. Και σαν να έχουμε, πλέον, ξεχάσει τι πραγματικά σημαίνει αυτή, τι απαιτεί και τι προϋποθέτει.
“ Για Μια Νέα Βιομηχανική Πολιτική ”
Εδώ, ελλοχεύει ο κίνδυνος του «ιστορικού ιδρυματισμού» της χώρας ολόκληρης. Να μετατραπούμε, δηλαδή, οριστικά σε μια χώρα σε μόνιμη αστάθεια, αναιμία και δυσπραγία… και να μην μας ενοχλεί, ακόμα χειρότερα, αυτή η κατάσταση. Να την θεωρούμε φυσιολογική.
Από την άποψη της διαχείρισης κρίσεων πρέπει να μελετηθεί πολύ προσεκτικά το φαινόμενο του ιδρυματισμού στην φάση της κρίσης, την κατάσταση στην οποία μια μακροχρόνια κατάσταση ανωμαλίας σταθεροποιείται και μεταμορφώνεται σε μια νέα κανονικότητα.
Ένας σεισμός μπορεί να περιγραφεί σαν μια κρίση εφόσον μπορεί να ξαναχτιστούν τα σπίτια, αλλιώς επιφέρει μια νέα μόνιμη δομή, έναν κόσμο χωρίς χτίσματα και υποδομές.
Υπάρχουν ιστορικά παραδείγματα από εταιρείες οι οποίες κατέρρευσαν μέσα σε διαρκείς κρίσεις, αποφεύγοντας μεν την ολική καταστροφή αλλά αδυνατώντας, δε, να αποκαταστήσουν την πραγματικά υγιή τους λειτουργία.
Για παράδειγμα, για τον κάτοικο του Λιβάνου η πολιτική αστάθεια είναι αναμενόμενη, στα γκέτο της Αμερικής η αλληλοεξόντωση συμμοριών είναι η μόνη ζωή που έχουν γνωρίσει οι κάτοικοι εδώ και δεκαετίας. Αυτές οι κοινωνίες σε κρίση που μαθαίνουν να ζουν μαζί της τελικά βυθίζονται στα χρόνια προβλήματα καθώς χάνουν την ιστορική μνήμη της μη-κρίσης και τα στοιχειώδη αντανακλαστικά γόνιμης αντίδρασης και αναδημιουργίας.
Για να το πούμε κάπως πιο γλαφυρά: Σαν να «πέφτεις πίστα» και να «παίζεις», πλέον, σχεδόν ασυνείδητα, με πολύ χαμηλότερα στάνταρντς, με πολύ πιο χαμηλούς στόχους. Και να μην σε «νοιάζει» κιόλας.
Είναι η Ελλάδα στο κατώφλι μιας τέτοιας κατάστασης;
Χρονικά ναι, καθώς η χώρα βρίσκεται στον ένατο χρόνο ύφεσης και σύντομα στον έβδομο υπό διεθνή επιτήρηση και οικονομική ασφυξία.
Η νηφάλια αποδοχή άλλης μιας χρονιάς πτώσης του ΑΕΠ, η χωρίς αντιδράσεις συνέχιση επί μακρόν των ελέγχων κεφαλαίου και η κανονικοποίηση της κατάρρευσης της επιχειρηματικότητας εξελίσσονται σε μόνιμα χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας.
“ Για Μια Νέα Βιομηχανική Πολιτική ”
Δεν αναζητούμε πλέον λύσεις αλλά ασκούμαστε, συνεχώς, στην προσαρμογή μας σε μια τριτοκοσμική οικονομία έκτακτων φόρων όπου το να χρωστάς είναι φυσιολογικό, το να αποταμιεύεις στο εξωτερικό μονόδρομος και το να απασχολείς ανθρώπους με αποδοχές κάτω από το όριο της αξιοπρέπειας λογικό.
Οι νέοι άνθρωποι δεν έχουν πολλές ελπίδες ότι αυτό θα αλλάξει και οι φρέσκοι απόφοιτοι που εισέρχονται στην αγορά εργασίας δεν έχουν άλλωστε και πιο υγιείς παραστάσεις. Γι’ αυτούς τους κινητήριους μοχλούς της κοινωνίας η έλλειψη ελπίδας για δουλειά είναι ο μόνος κόσμος τον οποίο γνώρισαν.
Γι΄ αυτό και σε πρόσφατη ερώτηση σε διεθνές επιστημονικό συνέδριο για τις μορφές διαχείρισης της ελληνική κρίσης η απάντησή μας ήταν ευθέως συναρτημένη με την νέα πραγματικότητα: απλώς, δεν την διαχειριζόμαστε, προσαρμοζόμαστε.
Η διαχείριση μια κρίσης απαιτεί τεχνικές διεξόδου, την εύρεση λύσεων για την ελάχιστη προστασία της κανονικότητας (βραχυχρόνια), την «πυρόσβεση» δηλαδή, μα και την διαμόρφωση ενός οράματος (μακροχρόνια).
Απαιτεί εμπιστοσύνη στους μηχανισμούς ενός νέου αναδυόμενου συστήματος και σωστά υπολογισμένα βήματα τα οποία να στηρίζει συνειδητά αυτό το σύστημα. Και το πιο σημαντικό ίσως, χρειάζονται άνθρωποι που να έχουν πίστη και επαρκείς γνώσεις, αφιερωμένους στο έργο αυτής της αναγέννησης.
Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν, προφανείς διέξοδοι δεν μπορούν να εξευρεθούν σε καθεστώς ασφυκτικής οικονομικής πίεσης και είναι λογικό να βυθιζόμαστε σε μια ταχεία υποβάθμιση, που την ονομάζουμε πρόχειρα και ασύστατα, «προσαρμογή».
Ωστόσο η ενδυνάμωση της αισιοδοξίας και το ασυμβίβαστο με την μιζέρια είναι τόσο απαραίτητα όσο και η μακροοικονομική υγεία. Διαφορετικά αυτό που ονομάζουμε τούνελ μπορεί να είναι μια διαρκής ιστορικά πορεία στο σκοτάδι δίχως τέλος, σε ένα τρένο χωρίς οδηγό και προορισμό.
Έχουμε ανάγκη από αισιοδοξία και από μια αισιοδοξία με «πληρωμένο το εισιτήριο», επιτέλους…”
“Ελληνική Κρίση και «Ιστορικός Ιδρυματισμός»”
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ (21 Φεβρ 2016)
των Επαμεινώνδα Κορώνη * και Χάρη Βλάδου **
* Ο Επαμεινώνδας Κορώνης είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Warwick και διδάσκει Διαχείριση Κρίσεων στα Πανεπιστήμια George Washington, Κύπρου και Pearson College of London
** Ο Χάρης Βλάδος είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Paris X- Nanterre και Λέκτορας στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης